Sıcak Havalarda Çalışma Düzeni Nasıl Olmalı?

Son dönemlerde özellikle yaz aylarının etkisiyle hava sıcaklıkları hızla yükselmektedir. Bu yükseliş, yalnızca evlerde ve ofislerde değil, özellikle açık hava ve çeşitli endüstriyel alanlarda çalışan emekçiler için büyük bir tehlike oluşturmaktadır.

Sıcak hava koşullarında çalışan işçilerin sağlığını korumak için alınması gereken önlemler ve uygulanması gereken kurallar, çoğu zaman yeterince dikkate alınmamaktadır. Bu durum, hem iş kazalarına hem de ölümlere zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle, devlet kurumları, işverenler ve sendikalar olarak ortak sorumluluk bilinciyle hareket etmemiz büyük önem taşımaktadır.

• Sıcak Havanın İşçiler Üzerindeki Etkileri ve Riskler

Sıcak havalarda çalışan insanların en büyük riskleri arasında sıcaktan kaynaklanan hastalıklar ve bu hastalıkların yol açtığı ciddi sağlık sorunları bulunmaktadır.

Bunlar arasında güneş çarpması, sıcak çarpması, dehidrasyon ve aşırı terleme sayılabilir. Güneş çarpması ve sıcak çarpması, eğer erken müdahale edilmezse ölümle sonuçlanabilen hayati tehlike arz eden durumlardır. Bu hastalıkların belirtileri arasında yüksek ateş, baş dönmesi, bilinç kaybı, kas krampları ve şiddetli halsizlik yer alır. İşçiler bu belirtileri fark ettiklerinde hemen gölgeye geçmeli, serin ve havalandırılan bir ortamda dinlenmeli ve mümkünse bol miktarda su içmelidirler. Ayrıca, bu tür durumların önüne geçmek için işverenlerin, çalışma ortamlarını gölge veya serin tutacak şekilde düzenlemesi ve uygun çalışma saatleri belirlemesi gerekmektedir.

• Yasal ve Teknik Önlemler

Türkiye’de 2012 yılında yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile işyerlerinde çalışanların sağlığını korumak amacıyla birçok düzenleme yapılmıştır. Ancak, bu yasal düzenlemelere rağmen, uygulamada halen ciddi eksiklikler ve ihlaller söz konusudur.

İşverenlerin, risk değerlendirmesi yapması, uygun çalışma ortamı sağlaması ve çalışanların sağlık durumlarını sürekli takip etmesi zorunludur. Özellikle sıcak havalarda çalışmaya ilişkin önlemler, kontrol hiyerarşisi kapsamında en üst basamaktan en altına doğru sıralanmalıdır.

Bu sıralamada en etkili yöntem, durumu tamamen ortadan kaldırmak veya işi başka bir ortamda veya zamanda yapmak olmalıdır. Eğer bu mümkün değilse, ortam mühendislik ve idari önlemlerle serinletilmeli ve kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır. İşverenler, çalışanlarına uygun kıyafet, şapka, güneş kremi ve bol su temin etmeli, çalışma ortamlarını gölge ve havalandırma ile donatmalıdır. Ayrıca, sıcak havalarda çalışma saatleri sınırlandırılmalı ve özellikle en sıcak zamanlarda dışarıda çalışmak engellenmelidir.

• İş Sağlığı ve Güvenliği ve Çalışan Hakları

İşçi sağlığı ve güvenliği konusunda en önemli noktalarından biri, çalışanların kendi haklarının farkında olmasıdır. Türkiye’de yürürlükte olan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile çalışanlara, tehlike anında çalışma hakkı tanınmış ve ciddi tehlike durumunda çalışma durdurulabilir. Çalışanlar, kendi sağlıkları ve güvenlikleri için tehlike hissettikleri anda, durumu işverene veya iş yeri kuruluna bildirme hakkına sahiptir. Bu durumda, işveren veya kurul, acil olarak durumu değerlendirmeli ve gerekli önlemleri almalıdır.

Ayrıca, çalışanlar, kendilerini tehdit eden bir durumda çalışmak istemiyorlarsa, ilgili mevzuat gereği çalışmaktan kaçınma hakkına sahiptir. Bu hak, özellikle sıcak havalarda, ciddi sağlık riskleri söz konusuysa ve işverenin gerekli önlemleri almaması halinde daha da önem kazanır. Çalışanlar, bu hakkı kullanırken, hiçbir şekilde işten çıkarılma veya cezalandırılma korkusu olmadan güvenli bir ortamda çalışmaya devam etme hakkına sahiptirler.

Sıcak Havalarda Çalışanların Alması Gereken Önlemler

• Sağlık durumunuzu yakından takip edin:

  İşe girişte ve düzenli aralıklarla yapılan muayenelerde, mevcut hastalıklarınız ve kullandığınız ilaçlar hakkında işyeri hekiminize bilgi verin.

• Giyiminize özen gösterin:

  İnce, hafif ve açık renk kıyafetler tercih edin. Güneşten koruyucu şapka ve güneş gözlüğü kullanın.

• Su tüketimine dikkat edin:

  Gün boyunca en az 2-4 litre su içmeye özen gösterin. Şekerli ve kafeinli içecekleri sınırlandırın, bol su içmeyi alışkanlık haline getirin.

• Güneş ışığından mümkün olduğunca kaçının:

  En sıcak saatler olan 11.00-15.00 arasında dışarıda bulunmamaya çalışın. Bu saatlerde ağır ve beden gücü gerektiren işleri erteleyin.

• Hava koşullarına uygun hareket edin:

  Gölgelik alanlarda mola verin. Sıcak ve nem oranı yüksek havalarda, ortamı serin tutmak için önlemler alın.

• Sağlığınızı koruyacak kişisel önlemler alın:

  Terlemeyi engelleyecek kıyafetler giyin, cildinizi güneşten koruyacak kremler sürün, düzenli duş alın ve kişisel hijyene dikkat edin.

• İşyeri ve ortam düzenlemesi:

  İşvereninizden gölgelik alanlar, soğuk su ve serinleme imkanları talep edin. Çalışma alanlarınızın serin ve havalandırmalı olmasını sağlayın.

• Sağlık acil durumları:

  Güneş çarpması veya diğer sağlık sorunları yaşarsanız, hemen gölgeye geçin, bol su içirin ve acil yardım çağırın (112). Belirtiler hafif olsa bile, bir sağlık kuruluşuna başvurmanız önemlidir.

Çalışma Ortamlarını Güvenli Hale Getirme Yöntemleri

Sıcak havalarda çalışma ortamlarının güvenli hale getirilmesi, hem çalışanların sağlığı hem de iş verimliliği açısından çok önemlidir. Kontrol hiyerarşisi kapsamında, en etkili yöntem ortamın tamamen sıcaklıktan arındırılmasıdır. Bu, mümkün değilse, ortamın gölgelendirilmesi, havalandırılması ve soğutulması gereklidir. İşverenler, çalışanların sağlığını korumak için şu adımları atmalıdır:

• Ortamın gölgelendirilmesi ve havalandırılması:

  Özellikle açık alanlarda tente veya gölgelik alanlar kurulmalı, yeterli havalandırma sağlanmalıdır.

• Soğutma önlemleri:

  Klima, fan veya soğutucu cihazlar kullanılmalı, su ve serinleme alanları oluşturulmalıdır.

• İş zamanlarının düzenlenmesi:

  En sıcak saatlerde çalışma yapılmamalı, çalışma saatleri erkene veya sona kaydırılmalıdır.

• Periyodik molalar:

  Çalışanlara sık sık ve kısa molalar verilmeli, bu molalarda serin ve gölgelik alanlarda dinlenmeleri sağlanmalıdır.
  

  Koruyucu ekipmanlar:

  Güneş koruyucu kremler, şapkalar, gözlükler ve uygun kıyafetler temin edilmelidir.

Sonuç ve Toplumun Sorumluluğu

Sıcak havalarda çalışan emekçilerin sağlık ve güvenliği, sadece bireylerin değil, toplumun ve devletin de ortak sorumluluğudur. Bu nedenle, devlet otoriteleri, ilgili yasa ve yönetmeliklere uygun hareket etmeli, riskli bölgelerde çalışma yasağı getirmeli ve denetimleri sıklaştırmalıdır. İşverenler ise, çalışanlarının sağlık ve güvenliğini sağlamak adına gerekli altyapı ve önlemleri almak zorundadır. Çalışanlar da, kendilerini korumak ve sağlıklarını riske atmamak adına, önerilen koruyucu önlemleri hayata geçirmeli ve gerektiğinde çalışma hakkını kullanmaktan çekinmemelidir. Birlikte hareket ederek, sıcak havaların getirdiği tehlikeleri en aza indirebilir ve sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturabiliriz.