Eyüpsultan’ın kültürel mirası, dini, mimari, sanat ve toplumsal unsurların eşsiz bir birleşimi..
Eyüpsultan Nerededir?
İstanbul Yerel Haberler (IY) – Eyüpsultan, İstanbul’un Avrupa Yakası’nda, Haliç’in kuzeyinde konumlanmış bir ilçedir. İlçenin sınırları, Haliç kıyılarından Karadeniz sahiline kadar uzanır ve geniş bir coğrafi alanı kapsar. Doğuda Sarıyer, batıda Arnavutköy ve Sultangazi, güneyde Fatih, Zeytinburnu, Bayrampaşa ve Gaziosmanpaşa, güneydoğuda Kâğıthane ve Beyoğlu ile çevrilidir.
Toplam yüzölçümü yaklaşık 242 km² olan Eyüpsultan, hem Haliç’e kısa bir sahil şeridi hem de Karadeniz’de Akpınar ile Çiftalan köyleri arasında uzanan uzun bir sahil şeridi sunar. Bu geniş alan, ilçeyi İstanbul’un hem tarihi hem de doğal güzelliklerle dolu bölgelerinden biri haline getirir. Eyüpsultan, İstanbul’un merkezine yakınlığı ve geniş coğrafyasıyla hem şehir hayatının hem de kırsal dokunun bir arada bulunduğu nadir ilçelerden biridir.
Eyüpsultan’a Nasıl Gidilir?
Eyüpsultan’a ulaşım, İstanbul’un merkezi konumundan oldukça kolay ve çeşitlidir. Toplu taşıma seçenekleri arasında Eminönü’nden kalkan otobüs hatları (örneğin 39, 48E) sıkça tercih edilir. Ayrıca metrobüsle Edirnekapı’ya ulaşıp buradan otobüs ya da minibüsle aktarma yapılabilir. Haliç kıyısından vapurla Eyüp iskelesine ulaşmak da hem pratik hem de keyifli bir seçenektir.
Metro kullanıcıları, M2 hattıyla Vezneciler’e gelip buradan otobüse geçerek ilçeye varabilir. Özel araçla gitmek isteyenler ise TEM Otoyolu veya E-5 üzerinden Eyüpsultan tabelalarını takip edebilir. Pierre Loti Tepesi’ne teleferikle çıkmak için Haliç kıyısındaki teleferik hattı kullanılabilir; bu, özellikle turistler için popüler bir alternatiftir. Tarihi yarımadadan yürüyerek Haliç kıyısını takip edenler ise manzaralı bir rota ile Eyüpsultan’a ulaşabilir. İlçenin farklı bölgelerine göre ulaşım süresi değişse de, İstanbul’un genel trafik yoğunluğu dikkate alınmalıdır.
Eyüpsultan Nesi ile Ünlüdür?
Eyüpsultan, İslam tarihindeki önemli figürlerden Ebu Eyyûb el-Ensarî’nin (Eyüp Sultan) türbesiyle tanınır. Bu türbe, İstanbul’un fethinden sonra Türkler tarafından sur dışında kurulan ilk yerleşim yerlerinden biri olmuş ve manevi bir merkez haline gelmiştir. Osmanlı döneminde burası, Mekke, Medine ve Kudüs’ten sonra İslam dünyasının dördüncü kutsal ziyaretgâhı olarak kabul edilmiştir.
Pierre Loti Tepesi ise Haliç’in eşsiz manzarasıyla ünlüdür ve hem yerli hem yabancı turistlerin uğrak noktasıdır. İlçede bulunan tarihi camiler, Osmanlı tekkeleri ve geniş mezarlıklar da Eyüpsultan’ın kültürel zenginliğini artırır. Özellikle Ramazan aylarında türbe çevresinde yoğun bir ziyaretçi trafiği yaşanır; bu dönemde ilçe, manevi atmosferiyle dikkat çeker. Ayrıca, Eyüpsultan’ın Haliç’e kıyısı olması ve Belgrad Ormanı gibi doğal alanlara yakınlığı, ilçeyi hem dini hem de turistik açıdan öne çıkarır.
Eyüpsultan ile İlgili En Çok Kullanılan Sorular Nelerdir?
Eyüpsultan ile ilgili en sık sorulan sorular, ilçenin hem turistler hem de yerel halk tarafından merak edilen yönlerini yansıtır. “Eyüpsultan nerede?”, “Eyüpsultan’a nasıl gidilir?”, “Eyüp Sultan Camii’nin tarihi nedir?”, “Pierre Loti Tepesi’nde ne yapılır?”, “Eyüpsultan’da gezilecek yerler neler?”, “Eyüpsultan’ın nüfusu ne kadar?” ve “Eyüpsultan’da hangi festivaller var?” gibi sorular öne çıkar. Bu sorular, ilçenin coğrafi konumu, ulaşım seçenekleri, tarihi önemi ve turistik cazibe merkezleriyle ilgili ilgiyi gösterir.
Ayrıca, “Eyüpsultan’da ev fiyatları ne kadar?” gibi sorular, ilçenin gayrimenkul piyasasına olan ilgiyi de ortaya koyar. Bu aramalar, Eyüpsultan’ın hem yaşanacak bir yer hem de gezilecek bir destinasyon olarak görüldüğünü kanıtlar.
Eyüpsultan’ın Tarihi Gelişimi Sürecinde Önemli Sayılabilecek Olaylar Nelerdir?
Eyüpsultan’ın tarihi, Bizans dönemine kadar uzanır. O dönemde Konstantinopolis’in surları dışında bir köy olarak varlığını sürdüren bölge, kilise ve manastırlarıyla mezarlık alanı olarak kullanılmıştır. Osmanlı döneminde ise 1453’te İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet’in emriyle Eyüp Sultan Türbesi ve Camii’nin inşa edilmesi (1458-1459), ilçenin gelişiminde dönüm noktasıdır.
Türbenin yapılmasıyla birlikte Bursa’dan gelen göçmenler ve Yörükler buraya yerleştirilmiş, böylece Eyüpsultan bir Müslüman yerleşim merkezi haline gelmiştir. Osmanlı’da kutsal emanetlerin buraya taşınması, ilçeyi önemli bir dini merkez yapmıştır. 17. ve 18. yüzyıllarda Balkanlar ve Kafkasya’dan gelen göçlerle nüfus artmış, Haliç kıyılarında sanayi tesisleri kurulmuştur.
Feshane gibi fabrikalar, bu dönemde ilçenin ekonomik yapısını değiştirmiştir. 1980’lerde Haliç’in sanayiden arındırılmasıyla sahil modern bir görünüme kavuşmuş, 2017’de ise ilçenin resmi adı “Eyüp”ten “Eyüpsultan”a çevrilmiştir. Bu değişim, ilçenin manevi kimliğini vurgulamayı amaçlamıştır.
Coğrafi Konum
Eyüpsultan, İstanbul’un kuzeybatısında, Marmara Bölgesi’nde yer alır ve Haliç ile Karadeniz arasında bir köprü gibidir. İlçenin iklimi, Akdeniz ve Karadeniz iklimlerinin kesişimindedir; sahil şeridinde ılıman bir hava hâkimken, kuzeye doğru Karadeniz’in nemli ve serin etkisi artar. Alibeyköy ve Kâğıthane dereleri Haliç’e dökülürken, Belgrad Ormanı ilçenin doğal zenginliklerinden biridir.
Rakımı ortalama 4 metre olan Eyüpsultan, 41.046805°K enlem ve 28.931004°D boylam koordinatlarında bulunur. İlçenin coğrafi çeşitliliği, hem tarım arazilerini hem de ormanlık alanları barındırır. Karadeniz sahilindeki köyler (örneğin Akpınar ve Çiftalan), balıkçılık ve kırsal yaşamla dikkat çekerken, Haliç kıyısı kentleşmenin yoğun olduğu bir alandır.
Eyüpsultan Belediye Başkanı Kimdir?
Eyüpsultan Belediye Başkanı CHP listesinden seçilen Dr. Mithat Bülent Özmendir. Önceki dönem Belediye Başkanı Deniz Köken’di. AK Parti’den 2019 yerel seçimlerinde seçilen Köken, ilçenin altyapı, turizm ve kültürel projelerine odaklanan bir yönetim sergilemiştir. Görev süresi boyunca Haliç çevresinin düzenlenmesi, yeşil alanların artırılması ve tarihi dokunun korunması gibi projeler öne çıkmıştır. Belediye, ilçenin hem modern hem de manevi kimliğini bir arada tutmayı hedeflemektedir.
Eyüpsultan Ekonomisi
Eyüpsultan’ın ekonomisi, tarihsel olarak tarım ve hayvancılığa dayalıyken, günümüzde ticaret, turizm ve küçük ölçekli sanayi ağırlık kazanmıştır. Haliç kıyısındaki sanayi tesislerinin 1980’lerde kaldırılmasıyla hizmet sektörü büyümüştür. Pierre Loti Tepesi çevresindeki kafeler, restoranlar ve hediyelik eşya dükkânları turizm ekonomisini canlandırır.
Kemerburgaz ve Göktürk gibi bölgelerde ise üst gelir grubuna hitap eden lüks konut projeleri ekonomik büyümeyi destekler. İlçede el sanatları, özellikle çarşılarında satılan geleneksel ürünler, yerel ticarete katkı sağlar. Ayrıca, Haliç’in temizlenmesiyle kıyı şeridindeki ticari faaliyetler de artmıştır. Küçük ölçekli atölyeler ve aile işletmeleri, ilçenin ekonomik dokusunu zenginleştirir.
Eyüpsultan’da Her Yıl Yapılan Şenlikler, Festivaller ve Etkinlikler
Eyüpsultan, yıl boyunca çeşitli kültürel ve dini etkinliklere ev sahipliği yapar. Ramazan aylarında Eyüp Sultan Camii çevresinde iftar programları, ilahi dinletileri ve manevi etkinlikler düzenlenir; bu dönemde ilçe, binlerce ziyaretçiyi ağırlar. Haliç Kültür Festivali, müzik, sanat ve sergilerle Haliç kıyısında gerçekleşir ve geniş bir katılımcı kitlesine ulaşır.
Eyüpsultan Mehteri Gösterileri, Osmanlı’dan kalma mehter takımının konserleriyle hem yerel halkı hem de turistleri cezbeder. Pierre Loti Kahve Festivali ise yerel lezzetlerin ve kahvenin tanıtıldığı, son yıllarda popülerlik kazanan bir etkinliktir. Ayrıca, ilçede belirli dönemlerde kitap fuarları ve yerel sanat sergileri de düzenlenir.
Eyüpsultan’da Gezilecek, Görülecek Yerler Nelerdir?
Eyüpsultan, zengin tarihi ve doğal güzellikleriyle gezginler için birçok seçenek sunar. Eyüp Sultan Camii ve Türbesi, Osmanlı’nın ilk camilerinden biri olup manevi bir ziyareti cazip kılar. Pierre Loti Tepesi, teleferikle ulaşılan ve Haliç manzarasıyla ünlü bir noktadır.
Feshane, restore edilerek kültür-sanat merkezine dönüştürülen tarihi bir fabrikadır ve sergilerle ziyaretçileri ağırlar. Belgrad Ormanı, piknik alanları ve yürüyüş yollarıyla doğaseverlerin favorisidir. Bahariye Mevlevihanesi, Osmanlı tekkelerinin izlerini taşır ve sakin bir atmosfer sunar. Cülüs Yolu ise Osmanlı padişahlarının kılıç kuşanma törenlerinin yapıldığı tarihi bir güzergâhtır. Ayrıca, Haliç kıyısındaki parklar ve Kemerburgaz’daki Göktürk Göleti de görülmeye değerdir.
Eyüpsultan’da Faaliyet Gösteren Sivil Toplum Kuruluşları Nelerdir?
Eyüpsultan’da aktif birçok sivil toplum kuruluşu (STK) bulunur. Eyüpsultan Eğitim ve Kültür Derneği, gençlere yönelik eğitim programları ve kültürel etkinlikler düzenler. Eyüpsultan Tarih ve Kültür Vakfı, ilçenin tarihini koruma ve tanıtma misyonuyla çalışır. Haliç Çevre Koruma Derneği ise çevresel farkındalık projeleriyle Haliç’in temizliğine katkı sağlar. Ayrıca, geçmişte önemli roller üstlenen Kaşgari Dergahı ve Hatuniye Tekkesi gibi tarihi tekkeler, Osmanlı döneminde sosyal dayanışmanın merkezleriydi. Günümüzde bu tür kuruluşlar, yardım kampanyaları ve kültürel etkinliklerle topluma destek olur.
Eyüpsultan Nüfus ve Demografi, Hangi İllerden Göç Almıştır?
2021 verilerine göre Eyüpsultan’ın nüfusu 417.360’tır, ancak yeni konut projeleriyle bu rakamın artması beklenir. İlçe, Balkanlar’dan (17-18. yüzyılda), Kafkasya’dan ve Anadolu’nun çeşitli illerinden (özellikle Trabzon, Giresun, Sivas, Kastamonu) göç almıştır. Göçmenler, başlangıçta tarım ve hayvancılıkla uğraşmış, ancak kentleşme ile iş kolları çeşitlenmiştir. İlçede yaşayanların çoğu, Anadolu’nun Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerinden gelen ailelerin torunlarıdır. Nüfusun genç ve dinamik yapısı, ilçenin ekonomik ve sosyal hayatına hareket katar.
Önemli Sanayi ve Ticari Kuruluşları
Eyüpsultan’da sanayi, Haliç’ten taşınsa da Kemerburgaz’daki küçük ölçekli üretim birimleri aktiftir. Göktürk’teki lüks mağazalar ve restoranlar, ticari hayatı canlandırır. Eyüpsultan Çarşıları, el sanatları ve hediyelik eşya ticaretinde önemli bir yere sahiptir. Ayrıca, ilçede faaliyet gösteren lojistik firmaları ve yerel işletmeler, ekonomiye katkıda bulunur. Haliç kıyısındaki eski sanayi alanlarının yerini artık turizm ve hizmet sektörü almıştır.
Bilim, Eğitim Konusunda Faaliyetleri Nelerdir?
Eyüpsultan, eğitim açısından zengin bir altyapıya sahiptir. İlçede 18 lise, 32 ilkokul ve 29 ortaokul bulunur. İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin Santralistanbul kampüsü, Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi ve Haliç Üniversitesi, ilçede yükseköğretim sunan başlıca kurumlardır.
Ayrıca, yerel vakıflar tarafından düzenlenen seminerler ve atölyeler, bilim ve kültüre ilgiyi artırır. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi’nin ana binası da Eyüpsultan’da yer alır ve tarihi bir yapıda eğitim verir.
En Önemli Sorunları Nelerdir?
Eyüpsultan’ın karşılaştığı başlıca sorunlar arasında trafik yoğunluğu gelir; özellikle Haliç çevresi ve ana arterlerde sıkışıklık yaşanır. Çarpık kentleşme, hızlı nüfus artışı nedeniyle plansız yapılaşmayı tetikler. Haliç kirliliği, geçmişte sanayi atıklarından kaynaklanan bir sorun olarak devam eder. Altyapı yetersizliği ise yağışlı havalarda su baskınlarına neden olabilir. Bu sorunlara çözüm bulmak için belediye ve devlet projeleri devam etmektedir.
Gelecekte Nasıl Bir Eyüpsultan Bekleniyor?
Eyüpsultan’ın turizm potansiyelinin artması, Haliç’in temizlenmesi ve yeşil alanların korunmasıyla modern bir ilçe olması bekleniyor. Göktürk ve Kemerburgaz gibi bölgeler, üst gelir grubuna hitap eden yaşam alanlarına dönüşebilir. Tarihi dokunun korunması ve altyapı yatırımlarıyla ilçenin cazibesi artacaktır. Belediye, manevi kimliği öne çıkararak kültürel projelere ağırlık vermeyi planlamaktadır.
Eyüpsultan Medyası
Eyüpsultan’da yerel medya, “Eyüpsultan Postası” gibi gazetelerle temsil edilir. Belediye bültenleri, aylık dergilerle halkı bilgilendirir. Sosyal medya ise belediye ve STK’lar tarafından aktif şekilde kullanılır; bu platformlar, etkinlik duyuruları ve haberler için etkili bir araçtır.
Eyüpsultan’lı Olarak Bilinen Ünlü Sanatçılar, Politikacılar, Siyasetçiler Kimlerdir?
Eyüpsultan, önemli isimlerin mezarlarına ev sahipliği yapar. Şair ve düşünür Necip Fazıl Kısakürek, şair Ahmet Haşim ve asker-devlet adamı Mareşal Fevzi Çakmak burada gömülüdür. Ziya Osman Saba gibi edebiyatçılar da ilçeyle bağlantılıdır. Bu isimler, Eyüpsultan’ın kültürel mirasına katkı sağlamıştır.
Eyüpsultan’da Trafik Durum Nasıldır?
Eyüpsultan’da trafik, sabah ve akşam saatlerinde Haliç kıyısı ve ana caddelerde yoğundur. Göktürk ve Kemerburgaz gibi bölgelerde ise daha sakin bir akış vardır. Toplu taşıma seçenekleri trafiği bir miktar rahatlatır, ancak araç sayısının artışı sorunu büyütmektedir. Belediye, yeni yol projeleriyle bu sorunu hafifletmeyi amaçlar.
Eyüpsultan’ın Kültürel Mirası
Eyüpsultan, İstanbul’un en köklü ilçelerinden biri olarak zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Bu miras, Bizans’tan Osmanlı’ya, oradan da modern Türkiye’ye uzanan geniş bir tarihsel yelpazeyi kapsar. İlçenin kültürel dokusu, dini yapılar, tarihi mekanlar, geleneksel sanatlar, edebi figürler ve toplumsal geleneklerin birleşimiyle şekillenmiştir.
Eyüpsultan’ın bu zengin mirası, hem yerel halk hem de ziyaretçiler için bir çekim merkezi oluştururken, İstanbul’un çok katmanlı kimliğinin önemli bir parçasını temsil eder. Aşağıda, Eyüpsultan’ın kültürel mirasını farklı yönleriyle ele alıyorum.
Dini ve Manevi Miras
Eyüpsultan’ın kültürel mirasının temel taşı, İslam tarihindeki önemli isimlerden Ebu Eyyûb el-Ensarî’nin (Eyüp Sultan) türbesidir. Hz. Muhammed’in sancaktarı olarak bilinen bu sahabe, İstanbul’un ilk kuşatması sırasında hayatını kaybetmiş ve vasiyeti üzerine surların dibine gömülmüştür.
1453’te İstanbul’un fethinden sonra Fatih Sultan Mehmet tarafından keşfedilen mezarı üzerine inşa edilen Eyüp Sultan Camii ve Türbesi, ilçenin manevi kimliğini şekillendirmiştir. Osmanlı döneminde burası, Mekke, Medine ve Kudüs’ten sonra İslam dünyasının dördüncü kutsal ziyaretgâhı olarak kabul edilmiş, bu da ilçeyi dini bir merkez haline getirmiştir. Türbe, özellikle Ramazan aylarında ve kandil gecelerinde binlerce ziyaretçiyi ağırlar; bu ziyaretler, dua, naber dağıtımı ve toplu ibadetlerle zenginleşen bir gelenek oluşturur.
Eyüpsultan’daki manevi miras, sadece türbeyle sınırlı değildir. İlçede bulunan Bahariye Mevlevihanesi, Kaşgari Dergahı ve Hatuniye Tekkesi gibi yapılar, Osmanlı döneminde tasavvufun önemli merkezleri olmuştur. Mevlevilik, Nakşibendilik ve Kadirilik gibi tarikatların faaliyet gösterdiği bu tekkeler, hem dini eğitim hem de toplumsal dayanışma açısından kültürel bir rol üstlenmiştir. Günümüzde bu yapıların birçoğu restore edilerek kültür merkezlerine dönüştürülmüş, ancak geçmişteki manevi atmosferlerini korumaya devam etmektedirler.
Tarihi Yapılar ve Mimari Miras
Eyüpsultan’ın kültürel mirası, mimari açıdan da dikkat çekicidir. Eyüp Sultan Camii, Osmanlı mimarisinin sade ama zarif örneklerinden biridir. 1458-1459 yıllarında inşa edilen cami, fetih sonrası yapılan ilk camilerden biri olarak tarihsel bir öneme sahiptir. Kare planlı yapısı, büyük kubbesi ve geniş avlusuyla Osmanlı cami mimarisinin erken dönem özelliklerini yansıtır. Türbenin çinileri ve süslemeleri ise dönemin sanat anlayışını gözler önüne serer.
İlçede bulunan Feshane, kültürel mirasın endüstriyel bir yansımasıdır. 19. yüzyılda Osmanlı ordusunun fes ihtiyacını karşılamak için kurulan bu fabrika, zamanla restore edilerek kültür ve sanat etkinliklerine ev sahipliği yapan bir merkeze dönüşmüştür. Feshane’nin kagir yapısı ve geniş iç avlusu, Osmanlı sanayi mimarisinin nadide örneklerinden biridir. Benzer şekilde, Haliç kıyısındaki tersaneler ve depolar da ilçenin geçmişteki ticari ve endüstriyel önemini hatırlatır.
Pierre Loti Tepesi, kültürel mirasın doğal ve edebi bir bileşenidir. Fransız yazar Pierre Loti’nin buradan ilham alarak yazdığı eserler, tepeyi sadece bir manzara noktası olmaktan çıkarıp uluslararası bir üne kavuşturmuştur. Tepedeki tarihi kahvehanenin varlığı ise Osmanlı’dan günümüze uzanan bir sosyal buluşma geleneğini yansıtır.
Geleneksel Sanatlar ve El Sanatları
Eyüpsultan, Osmanlı döneminde el sanatlarının geliştiği bir bölge olmuştur. Türbe çevresindeki çarşılar, yüzyıllardır tespih, takı, hat sanatı ürünleri ve geleneksel tekstil gibi el yapımı eşyaların satıldığı yerlerdir. Hat sanatı, özellikle Eyüpsultan’da önemli bir yer tutar; cami ve türbe çevresindeki mezar taşlarında görülen zarif yazılar, Osmanlı hat sanatının inceliklerini sergiler. Ayrıca, ilçede üretilen çeyiz sandıkları, bakır işlemeler ve ahşap oymalar, Anadolu’nun farklı bölgelerinden göçle gelen ustaların katkılarıyla zenginleşmiştir.
Osmanlı dönemde tekkelerde geliştirilen musiki de Eyüpsultan’ın kültürel mirasının bir parçasıdır. İlahi ve kasideler, özellikle Ramazan aylarında ve dini törenlerde icra edilir. Mehter müziği geleneği ise ilçede hâlâ yaşatılır; Eyüpsultan Mehter Takımı, düzenli gösterilerle bu mirası canlı tutar. Bu müzik geleneği, Osmanlı’nın askeri ve kültürel gücünü yansıtan bir unsur olarak dikkat çeker.
Edebi ve Entelektüel Miras
Eyüpsultan, Türk edebiyatının önemli isimleriyle de bağlantılıdır. Şair ve düşünür Necip Fazıl Kısakürek’in mezarı burada bulunur; onun eserleri, 20. yüzyıl Türk edebiyatında derin izler bırakmıştır. Aynı şekilde, “Baki” mahlasıyla tanınan şair Ahmet Haşim de Eyüpsultan’da gömülüdür ve sembolizmin Türk şiirindeki öncülerindendir. Ziya Osman Saba gibi edebiyatçılar ise ilçenin sakin atmosferinden ilham almıştır. Bu isimler, Eyüpsultan’ı edebi bir merkez haline getirirken, mezarlıkları da bir kültür hazinesi yapmıştır.
Eyüpsultan Mezarlığı, sadece ünlü isimlerin gömüldüğü bir yer değil, aynı zamanda Osmanlı mezar taşlarının sanatsal örneklerini barındıran bir açık hava müzesidir. Mezar taşlarındaki motifler, yazılar ve süslemeler, dönemin estetik anlayışını ve toplumsal yapısını yansıtır. Bu mezarlık, ziyaretçilere hem tarihsel hem de sanatsal bir yolculuk sunar.
Toplumsal Gelenekler ve Ritüeller
Eyüpsultan’ın kültürel mirası, günlük yaşamda ve özel günlerde ortaya çıkan geleneklerle de şekillenir. Osmanlı döneminde padişahların tahta çıkışlarında kılıç kuşanma törenleri için kullandıkları Cülüs Yolu, bu geleneklerden birinin mekânsal izidir. Yeniçerilerin ve devlet erkanının katıldığı bu törenler, Eyüpsultan’ı siyasi ve dini bir sembol haline getirmiştir.
Ramazan ayları, Eyüpsultan’ın toplumsal geleneklerinin en yoğun yaşandığı dönemdir. Türbe çevresinde kurulan iftar sofraları, sokaklarda dağıtılan lokma tatlıları ve kandillerde yapılan dualar, ilçenin dayanışma kültürünü gözler önüne serer. Ayrıca, sünnet ve düğün gibi özel günlerde yapılan toplu yemekler ve mehter gösterileri, Osmanlı’dan miras kalan geleneklerin devamıdır.
Haliç kıyısında balıkçılık geleneği de Eyüpsultan’ın kültürel mirasının bir parçasıdır. Yüzyıllardır süren bu faaliyet, hem ekonomik hem de sosyal bir boyut kazanmış; balıkçı ailelerinin yaşam tarzı, ilçenin kültürel çeşitliliğine katkı sağlamıştır.
Doğal ve Çevresel Miras
Eyüpsultan’ın kültürel mirası, sadece yapılarla sınırlı kalmaz; doğal alanlar da bu mirasın önemli bir unsurudur. Belgrad Ormanı, Osmanlı döneminde av sahası ve su kaynağı olarak kullanılmış, günümüzde ise İstanbul’un en büyük yeşil alanlarından biri olarak korunmuştur. Ormanın içindeki bentler ve su kemerleri, Osmanlı mühendislik sanatının örnekleridir. Haliç’in kıyıları ise geçmişte balıkçılık ve ticaretle canlanmış, bugün ise yürüyüş yolları ve parklarla kültürel bir buluşma noktası haline gelmiştir.
Kültürel Mirasın Korunması ve Günümüze Uyarlanması
Eyüpsultan’ın kültürel mirasını koruma çabaları, hem yerel yönetim hem de sivil toplum kuruluşları tarafından sürdürülür. Eyüpsultan Belediyesi, tarihi yapıların restorasyonu ve kültürel etkinliklerin düzenlenmesi konusunda aktif rol oynar. Feshane’nin kültür merkezine dönüşmesi, Bahariye Mevlevihanesi’nin ziyarete açılması ve Pierre Loti Tepesi’nin turistik bir alan olarak düzenlenmesi, bu çabaların örnekleridir. Ayrıca, Eyüpsultan Tarih ve Kültür Vakfı gibi kuruluşlar, ilçenin geçmişini araştırmak ve tanıtmak için projeler yürütür.
Günümüzde Eyüpsultan’ın kültürel mirası, modern yaşamla bütünleştirilmeye çalışılır. Ramazan etkinlikleri dijital platformlarda paylaşılırken, Pierre Loti’deki kahvehaneler turistlere hitap eden bir dönüşüm geçirmiştir. Ancak, bu süreçte çarpık kentleşme ve turizm baskısı gibi tehditler de ortaya çıkar. Belediye, mirasın korunması ile modern ihtiyaçlar arasında denge kurmayı hedefler.
Eyüpsultan’ın Kültürel Mirasının Geleceği
Eyüpsultan’ın kültürel mirası, ilçenin gelecekteki kimliğini de şekillendirecektir. Tarihi ve manevi değerlerin korunması, turizm potansiyelini artırırken, geleneksel sanatların genç nesillere aktarılması kültürel sürekliliği sağlayabilir. Haliç’in temizlenmesi ve yeşil alanların genişletilmesi, bu mirasın doğal unsurlarını güçlendirecektir. Eyüpsultan, İstanbul’un hem geçmişini hem de geleceğini yansıtan bir ilçe olarak, kültürel mirasını küresel bir sahneye taşımaya adaydır.
Sonuç:
Eyüpsultan’ın kültürel mirası, dini, mimari, sanatsal, edebi ve toplumsal unsurların eşsiz bir birleşimidir. Eyüp Sultan Türbesi’nden Pierre Loti Tepesi’ne, mezar taşlarından mehter müziğine kadar uzanan bu miras, ilçeyi İstanbul’un en özel bölgelerinden biri yapar. Geçmişle bugünü harmanlayan Eyüpsultan, kültürel zenginliklerini koruyarak geleceğe taşımayı hedefler. Bu miras, sadece yerel halk için değil, tüm insanlık için bir değer olarak değerlendirilmelidir.
İstanbul Yerel Haberler (IY)