Protez Cerrahisinde Yeni Ufuklar

İstanbul’da Ortopedik Enfeksiyonlar Zirvesi: Protez Cerrahisinde Yeni Ufuklar

Acıbadem Üniversitesi Uluslararası Eklem Merkezi (IJC) ev sahipliğinde İstanbul’da düzenlenen 3’üncü Uluslararası Ortopedik Enfeksiyonlar Konsensüs Toplantısı, protez cerrahisi ve enfeksiyon hastalıkları alanında çığır açan bir buluşmaya sahne oldu.

Dünyanın dört bir yanından bin 200 uzman hekim, diz, kalça, omuz ve omurga protezlerinde karşılaşılan enfeksiyon risklerini azaltmak için güncel yaklaşımları tartıştı.

Her yıl küresel çapta 2,5 milyon kişinin protez ameliyatı olduğu düşünüldüğünde, Protez Cerrahisindeki enfeksiyonların önlenmesi hayati önem taşıyor.

Üç gün süren toplantı, hasta güvenliğini artıracak küresel standartlar oluşturmayı hedeflerken, Enfeksiyon Önleme ve tedavi yöntemlerinde yeni bir yol haritası çizdi. İstanbul’un ev sahipliği, etkinliği bilimsel ve kültürel bir şölene dönüştürdü.

• Ortopedik Enfeksiyonlar Konsensüsü İstanbul’da Buluştu

3’üncü Uluslararası Ortopedik Enfeksiyonlar Konsensüs Toplantısı, Acıbadem Üniversitesi IJC’nin liderliğinde İstanbul’da gerçekleşti. Daha önce ABD’de düzenlenen bu prestijli etkinlik, ilk kez Türkiye’de yapıldı. Toplantının mentörlüğünü, 700’den fazla bilimsel makalesiyle tanınan Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Javad Parvizi üstlendi.

Bin 200 protez cerrahisi ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı, Protez Cerrahisindeki enfeksiyon risklerini azaltmak için bir araya geldi. Ameliyathane hijyeni, cerrahi eldiven kullanımı, antibiyotik zamanlaması, hasta mikrobiyotası, genetik faktörler ve Covid-19’un etkileri gibi konular, bilimsel veriler ışığında ele alındı. Prof. Dr. Parvizi, “Bu toplantı, enfeksiyonları önlemek ve hasta yaşam kalitesini artırmak için küresel bir rehber oluşturdu,” dedi. İstanbul’un tarihi ve kültürel dokusu, katılımcıların bilimsel tartışmalar kadar şehri de keşfetmesini sağladı.

• Protez Cerrahisi ve Enfeksiyon Önleme Stratejileri

Ortopedik Enfeksiyonlar, protez cerrahisinde ciddi bir tehdit oluşturuyor. Her 100 hastadan 1-3’ünde enfeksiyon gelişiyor; bu, yılda 25-30 bin hastanın enfekte olduğu anlamına geliyor. IJC’den Prof. Dr. Remzi Tözün, kontrol edilemeyen diyabet ve aşırı sigara kullanımının enfeksiyon riskini 2-3 kat artırdığını vurguladı.

“Bu hastalar, diyabet kontrol altına alınana ve sigara bırakılana dek ameliyat edilmemeli,” uyarısında bulundu. Ancak uygun koşullarda ve deneyimli ekiplerle yapılan Protez Cerrahisi, hastalara ağrısız bir yaşam ve hareket özgürlüğü sunuyor.

Gelişen teknikler sayesinde ameliyat sonrası ağrı ve kanama azalırken, iyileşme süreci hızlanıyor. Toplantıda, Enfeksiyon Önleme için hasta değerlendirmesi ve hastane ortamındaki kontrol önlemlerinin kritik olduğu belirtildi. Prof. Dr. Tözün, “Doğru hasta ve ortamda başarı oranı çok yüksek, hastalar sosyal hayatlarına geri dönüyor,” dedi.

• Bilimsel Çözümlerle Ortopedik Enfeksiyonlara Karşı Yeni Standartlar

Toplantı, Ortopedik Enfeksiyonlara karşı küresel standartlar oluşturmak için 400 soruya yanıt üretti. Enfeksiyon önleme, tanı kriterleri ve güncel tedaviler, bir yıllık bilimsel tartışmaların ardından karara bağlandı. Prof. Dr. Javad Parvizi, sonuçların ABD, Avrupa ve dünya genelindeki sağlık kuruluşları için referans olacağını belirtti.

“Bu kararlar, enfeksiyon riskini minimuma indirerek hasta memnuniyetini artıracak,” dedi. Prof. Dr. İbrahim Tuncay ise bilinçsiz antibiyotik kullanımının tehlikelerine dikkat çekti: “Gereksiz antibiyotik, enfeksiyonu gizleyebilir veya dirençli bakterilere yol açabilir.”

Yeni mikroorganizmaların ortaya çıkması, Enfeksiyon Önleme çalışmalarını daha karmaşık hale getiriyor. Tuncay, “Hastanın kronik hastalıkları ve hastane ortamı gibi faktörler, enfeksiyon riskini doğrudan etkiliyor,” diye ekledi. Toplantı sonuçları, dijital bir referans kaynağı olarak tüm uzmanlara sunulacak.

İstanbul’daki bu Uluslararası Konsensüs, bilimsel yenilikleri ve Protez Cerrahisindeki başarıları küresel ölçekte paylaşarak hasta güvenliğini önceliklendirdi. Acıbadem Üniversitesi IJC, bu etkinlikle Türkiye’nin sağlık alanındaki lider konumunu pekiştirdi. Ortopedik Enfeksiyonlara karşı geliştirilen stratejiler, milyonlarca hastanın yaşam kalitesini yükseltmek için umut vadediyor.

Protez Enfeksiyon Türleri

Protez enfeksiyonları (ortopedik protez cerrahisi sonrası gelişen enfeksiyonlar), genellikle protez eklem cerrahileri (diz, kalça, omuz, omurga vb.) sonrasında görülen ciddi komplikasyonlardır.

Bu enfeksiyonlar, protezin yerleştirildiği bölgede bakteriyel veya nadiren fungal mikroorganizmaların neden olduğu iltihabi süreçlerdir. Protez enfeksiyon türleri, oluşum zamanına, enfeksiyonun kaynağına ve klinik seyrine göre sınıflandırılır.

Protez enfeksiyonları genellikle oluşum zamanına göre üç ana kategoride sınıflandırılır:

• Erken Postoperatif Enfeksiyonlar

  • Zamanlama: Ameliyattan sonraki ilk 3 ay içinde ortaya çıkar.
  • Özellikler: Genellikle cerrahi işlem sırasında veya hemen sonrasında kontaminasyon sonucu gelişir. Akut başlangıçlıdır ve belirgin semptomlarla (kızarıklık, şişlik, ağrı, ateş, yara yerinde akıntı) kendini gösterir.
  • Nedensel Etkenler: En sık Staphylococcus aureus ve koagülaz-negatif stafilokoklar gibi cilt florası bakterileridir.
  • Örnek: Ameliyathane hijyen eksikliği veya yetersiz sterilizasyon nedeniyle oluşan enfeksiyonlar.
  • Yönetim: Antibiyotik tedavisi, yara debridmanı (temizleme) ve bazı durumlarda protezin korunmasıyla tedavi edilir. Enfeksiyon Önleme için ameliyathane protokolleri kritik önem taşır.

• Geç Başlangıçlı (Kronik) Enfeksiyonlar

  • Zamanlama: Ameliyattan 3 ay ila 2 yıl sonra ortaya çıkar.
  • Özellikler: Sinsi bir seyir izler; hafif ağrı, eklemde sertlik veya düşük dereceli enfeksiyon belirtileriyle kendini gösterir. Biyofilm oluşumu (bakterilerin protez yüzeyinde koruyucu bir tabaka oluşturması) sık görülür, bu da tedaviyi zorlaştırır.
  • Nedensel Etkenler: Koagülaz-negatif stafilokoklar, Propionibacterium acnes ve bazen gram-negatif bakteriler (örneğin, Pseudomonas aeruginosa).
  • Örnek: Ameliyat sonrası düşük virülanslı bakterilerin protez yüzeyine yerleşmesiyle oluşan kronik enfeksiyonlar.
  • Yönetim: Genellikle protezin çıkarılması, uzun süreli antibiyotik tedavisi ve iki aşamalı revizyon cerrahisi gerektirir. Uluslararası Konsensüs toplantılarında, biyofilmle mücadele için yeni tanı ve tedavi rehberleri geliştirilmektedir.

• Hematojen (Uzak Odaktan Yayılım) Enfeksiyonlar

  • Zamanlama: Ameliyattan yıllar sonra, genellikle 2 yıldan uzun süre sonra gelişir.
  • Özellikler: Enfeksiyon, vücudun başka bir bölgesindeki (örneğin, idrar yolu, diş enfeksiyonu veya pnömoni) bir enfeksiyonun kana karışarak protez bölgesine ulaşmasıyla oluşur. Akut veya subakut olabilir.
  • Nedensel Etkenler: Streptococcus türleri, Staphylococcus aureus ve gram-negatif bakteriler sık görülür.
  • Örnek: Bir diş apsesinden yayılan bakterilerin protez eklemde enfeksiyona yol açması.
  • Yönetim: Antibiyotik tedavisi ve protezin durumuna bağlı olarak cerrahi müdahale gerekebilir. Protez Cerrahisinde hasta takibi ve sistemik enfeksiyonların erken tedavisi bu tür enfeksiyonları önlemede önemlidir.

Ek Sınıflandırmalar

Protez enfeksiyonları, oluşum mekanizmasına veya klinik özelliklerine göre de sınıflandırılabilir:

• Egzogen Enfeksiyonlar: Cerrahi işlem sırasında veya dış ortamdan (örneğin, yara bakımı sırasında) bulaşır. Erken postoperatif enfeksiyonlar genellikle bu gruba girer.
• Endojen Enfeksiyonlar: Hastanın kendi mikrobiyotasından (örneğin, cilt veya bağırsak florası) kaynaklanır. Kronik enfeksiyonlarda sık görülür.
• Polimikrobiyal Enfeksiyonlar: Birden fazla bakterinin neden olduğu enfeksiyonlardır; özellikle diyabetik hastalarda veya bağışıklığı baskılanmış bireylerde yaygındır.
• Fungal veya Atipik Enfeksiyonlar: Nadir görülür; Candida türleri veya Mycobacterium gibi mikroorganizmalar neden olur. Tedavisi daha karmaşıktır ve uzun süreli antifungal veya antimikobakteriyel tedavi gerektirir.

• Risk Faktörleri ve Önleme

Protez enfeksiyonlarının gelişiminde hastaya, cerrahiye ve çevreye bağlı risk faktörleri rol oynar:

• Hasta Faktörleri: Kontrolsüz diyabet, obezite, sigara kullanımı, bağışıklık sistemi zayıflığı (örneğin, romatoid artrit veya kemoterapi alan hastalar).
• Cerrahi Faktörler: Ameliyathane hijyeni, cerrahi sürenin uzunluğu, uygun olmayan antibiyotik profilaksisi.
• Çevresel Faktörler: Hastane ortamındaki enfeksiyon kontrol önlemlerinin yetersizliği.

Enfeksiyon Önleme stratejileri, Uluslararası Konsensüs toplantılarında vurgulanan başlıca konulardandır. Öneriler arasında şunlar yer alır:

• Ameliyat öncesi hastanın kronik hastalıklarının kontrol altına alınması.
• Ameliyathane sterilizasyon protokollerinin sıkı uygulanması.
• Antibiyotik profilaksisinin doğru zamanlama ve dozda kullanılması.
• Gereksiz antibiyotik kullanımından kaçınılması, çünkü bu, dirençli bakterilerin gelişimini tetikler.

Güncel Zorluklar ve Araştırmalar

Ortopedik Enfeksiyonlar, protez cerrahisinde başarıyı sınırlayan en büyük engellerden biridir. Her yıl dünya genelinde 2,5 milyon protez ameliyatı yapılmakta ve yaklaşık 25-30 bin hasta enfeksiyonla karşılaşmaktadır. Protez Cerrahisinde biyofilm oluşumu, tanı ve tedaviyi zorlaştırır. Yeni ortaya çıkan dirençli bakteriler ve bilinmeyen mikroorganizmalar, Uluslararası Konsensüs toplantılarında tartışılan güncel tehditlerdir. Örneğin, Acıbadem Üniversitesi IJC’nin 2025’teki toplantısında, biyofilmle mücadele için yeni tanı kriterleri ve tedavi protokolleri geliştirilmiştir.

Sonuç

Protez enfeksiyon türleri, erken postoperatif, geç başlangıçlı ve hematojen enfeksiyonlar olarak sınıflandırılırken, her biri farklı klinik özellikler ve tedavi yaklaşımları gerektirir. Ortopedik Enfeksiyonlar, hasta güvenliğini tehdit eden ciddi bir komplikasyondur, ancak Enfeksiyon Önleme stratejileriyle riskler azaltılabilir. Protez Cerrahisinde hasta seçimi, cerrahi teknikler ve enfeksiyon kontrol önlemleri, başarı oranını artırır. Uluslararası Konsensüs toplantıları, bu alanda küresel standartlar oluşturarak milyonlarca hastanın yaşam kalitesini iyileştirmeyi hedefler.

Kaynak: İHA-İhlas Haber Ajansı
Editör: İstanbul Yerel Haberler