Obezite Nedir ve Neden Bu Kadar Önemlidir?
Obezite, vücutta aşırı ve sağlıksız yağ birikimi anlamına gelir. Günümüzde obezite, sadece estetik bir sorun olmaktan çıkmış, ciddi sağlık riskleri doğuran bir hastalık haline gelmiştir. Obezite, kalp hastalıkları, diyabet, yüksek tansiyon, bazı kanser türleri ve kas-iskelet sistemi sorunları gibi birçok sağlık probleminin temel nedenidir. Ayrıca yaşam kalitesini olumsuz etkileyerek, bireylerin günlük yaşam aktivitelerini zorlaştırır ve yaşam süresini kısaltabilir.
Obezitenin Dünya Genelinde Artış Göstermesi
Dünyada obezite oranları hızla artmaktadır. 1990 yılından 2022 yılına kadar yetişkinler arasında obezite oranı iki katından fazla, gençler ve çocuklar arasında ise dört kat artış göstermiştir. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her 8 kişiden biri obez durumda. Bu artış, yaşam tarzı değişiklikleri, fast-food tüketiminin artması, fiziksel aktivitenin azalması ve modern yaşamın getirdiği stres ve hareketsizlik gibi faktörlerle ilişkilidir. Obezite sadece gelişmiş ülkelerle sınırlı kalmayıp, gelişmekte olan ülkelerde de hızla yayılmaktadır.
Türkiye’de Obezite Durumu ve Artış Trendleri
Türkiye’de de obezite oranları oldukça yüksek seviyelere ulaşmıştır. 2018 yılında yapılan OECD raporuna göre, 15 yaş ve üzeri bireylerde obezite prevalansı %28,8 seviyesinde olup, bu oran Türkiye’yi dünya sıralamasında 6’ncı sıraya yerleştirmiştir. Özellikle çocuklar, adolesanlar ve kadınlar arasında obezite oranlarındaki artış dikkat çekicidir. Günümüzde Türkiye genelinde, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda obezite önemli bir halk sağlığı sorunu haline gelmiştir. Türkiye Hanehalkı Sağlık Araştırması’na göre, 2017-2023 yılları arasında 15 yaş ve üzeri nüfusta, %35,5’i fazla kilolu, %25,4’ü obez olarak saptanmıştır. Bu oran kadınlarda %30,8, erkeklerde ise %20,2 seviyesindedir. Bu fark, kadınların yaşam tarzı, hormonal faktörler ve beslenme alışkanlıklarındaki farklılıklardan kaynaklanabilir.
Obezite ile Mücadelede Yapılan Çalışmalar ve Kampanyalar
Sağlık Bakanlığı, obezite ile mücadele kapsamında çeşitli kampanyalar düzenlemektedir. Bunlardan biri de 10 Mayıs – 10 Temmuz tarihleri arasında başlatılan ve Türkiye genelinde 81 ilde uygulanan ‘İdeal Kilonu Öğren Sağlıklı Yaşa’ kampanyasıdır. Bu kampanyanın amacı, vatandaşların sağlıklı kilo seviyelerini öğrenmelerini ve bu doğrultuda yaşam tarzlarını değiştirmelerini sağlamaktır. Kampanya kapsamında, fazla kilolu bireyler Sağlıklı Hayat Merkezleri ve Aile Sağlığı Merkezlerine yönlendirilmekte, burada diyetisyenler tarafından beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzları konusunda danışmanlık verilmektedir.
Obezite ile Mücadelede Diyetisyenlerin Rolü
Diyetisyenler, obeziteyle mücadelede önemli bir rol üstlenmektedir. Yapılan tespit, eğitim ve takip çalışmaları ile bireylerin sağlıklı beslenme alışkanlıklarını kazanmalarına yardımcı olurlar. Bu çalışmaların sürdürülebilir olması ve düzenli tekrarlanması, başarı oranını artırır. Ayrıca, kişiye özel diyet programları hazırlayarak, kilo verme sürecini sağlıklı ve kontrollü hale getirirler. Bu sayede, obezitenin önlenmesi ve kontrol altına alınması mümkün olur. Eğitim ve farkındalık çalışmaları, toplum genelinde obezite ile mücadelede en önemli temel unsurlardır.
Obezite ile Mücadelede Bireylerin Yapması Gerekenler
- Sağlıklı ve dengeli beslenmek
- Günlük fiziksel aktiviteyi artırmak
- Fast-food ve hazır gıdalardan uzak durmak
- Yeterli ve düzenli uyumak
- Stres yönetimi yapmak
- Doktor ve diyetisyen kontrolünde kilo takibi yapmak
Sonuç ve Öneriler
Obezite, günümüzde önlenebilir ve kontrol altına alınabilir bir hastalıktır. Toplumun bilinçlendirilmesi, sağlıklı yaşam alışkanlıklarının kazandırılması ve düzenli sağlık kontrolleri ile obezite oranlarının azaltılması mümkündür. Bu nedenle, devlet, sağlık kuruluşları ve bireyler olarak ortak hareket etmek büyük önem taşımaktadır. Obezitenin önlenmesi ve sağlıklı yaşamın yaygınlaştırılması için toplum genelinde eğitim çalışmalarına devam edilmeli ve yaşam tarzı değişiklikleri teşvik edilmelidir.